Anafilaksja

Rozpoznanie anafilaksji

• Anafilaksja to ciężka, zagrażająca życiu reakcja alergiczna.

• Pokrzywka lub obrzęk skóry o nagłym początku ( też kilka godzin) plus jedno z poniższych:

  • • Zagrożenie górnych dróg oddechowych – narastający obrzęk języka, warg, podniebienia lub nagłośni. Pojawienie się chrypki, zaburzeń w połykaniu (“kluska w gardle”) jest bardzo poważnym objawem. W najcięższej postaci pacjent zaprezentuje stridor. 

    • Zaburzenia oddychania – napad astmy.

    • Wstrząs – hipotensja. Jeśli pacjent ma cechy niestabilności hemodynamicznej i wygląda źle – pomimo normalnego ciśnienia tętniczego, również leczymy jak anafilaksję.

POKRZYWKA + ZAGROŻENIE LUB NIESTABILNOŚĆ W ZAKRESIE A (airways), B (Breathing) lub C (Circulation)

• Kontakt z antygenem plus 2 z poniższych:

  • • pokrzywka lub obrzęk skóry,

    • zaburzenia oddychania,

    • wstrząs,

    • ból brzucha, wymioty, biegunka.0

• W przypadku pacjenta z reakcją anafilaktyczną w wywiadzie: kontakt z alergenem + spadek ciśnienia

Leczenie :

• Usunąć czynnik wywołujący reakcję: natychmiast zatrzymać i odłączyć leki dożylne, wyciągnąć żądło itd.

• Adrenalina. Należy ją zastosować od razu w dawce 0,5 mg domięśniowo i w razie niepełnej odpowiedzi powtarzać aż do skutku, co kilka minut.

  • • Podanie adrenaliny jako jedynego leku daje większe szanse na uratowanie pacjenta niż podanie sterydów, płynów, leków antyhistaminowych i leków wziewnych bez adrenaliny.

• Płyny – pacjent z anafilaksją może stracić z powodu narastających obrzęków do 30% objętości krążącej krwi w ciągu 5-10 minut. 

  • • W przypadku hipotensji koniecznie zaleca się podanie płynów w ilości 10 ml/kg w ciągu pierwszych 10 minut.

    • Należy jak najszybciej założyć kilka wkłuć obwodowych, bo przy spadku ciśnienia i narastającym obrzęku skóry może być to potem trudne.

Pozostałe kroki postępowania:

• Zabezpieczenie dróg oddechowych. Drogi oddechowe u pacjenta mogą szybko ulec zamknięciu z powodu narastającego obrzęku twarzy, języka i krtani. Intubacja wykonywana w takich warunkach należy do najtrudniejszych. Intubację powinien wykonywać najbardziej doświadczony dostępny lekarz. Jeśli intubacja jest niemożliwa, należy niezwłocznie wykonać konikotomię. 

• Jeśli występuje duszność albo wstrząs – podaj tlen.

• Jeśli reakcja jest ciężka albo źle odpowiada na adrenalinę domięśniowo, można podać adrenalinę dożylnie. 

  • • Dawka to 0,05-0,1 mg. Czyli ampułkę rozpuszczamy w 20 ml NaCl i podajemy 1-2 ml. Jest to 1/10 – 1/20 dawki stosowanej w RKO. Uważaj, żeby się nie pomylić, bo efekt po podaniu zbyt dużej dawki jest naprawdę przerażający (nasilona tachykardia podchodząca pod 200/min, drżenie całego ciała, niepokój).

• Leki przeciwhistaminowe - Clemastin 2mg

• Leki rozszerzające oskrzela.

• Sterydy – w celu uniknięcia nawrotu reakcji podaje się najpierw dożylnie (Dexaven 8 mg), potem doustnie przez 3 dni, np. Metylprednizolon 1mg/kg.

• U pacjentów przyjmujących przewlekle betabloker można podać Glukagon. Wyjściowo w dawce 1 mg w bolusie, potem można włączyć w pompie 1-5 mg/godzinę. 

Postępowanie po ustąpieniu reakcji:

• Pacjenta należy obserwować przez co najmniej 8 godzin po ustąpieniu objawów. 

  • • 4-6h jeśli 1 adrenalina

    • 6-8h jeśli 2 adrenaliny

    • >8h jeśli 3 i więcej

• Jeśli reakcja narastała powoli, była bardzo ciężka, nie wiadomo, co ją spowodowało, pacjent jest dalej narażony na alergen (po przyjęciu doustnie leku albo pokarmu) albo pacjentowi zdarzała się reakcja dwuetapowa w przeszłości – rozważ przedłużenie obserwacji do 24 h.

• Każdy pacjent powinien dostać do domu receptę na adrenalinę w ampułkostrzykawce. Powinien wykupić ją od razu po wyjściu ze szpitala i podać sobie sam w przypadku kolejnego epizodu lub nawrotu.

Obrzęk naczynioskurczowy bez cech anafilaksji, Obrzęk Quinckego

• obrzęk okolicy ust, jamy ustnej, języka bez duszności, hipotensji

• Leki Dexaven 8 mg, Clemastin 2-4 mg, Kwas traneksamowy 1 g (co 4-6h)