Ból głowy

• „czerwone flagi” w badaniu podmiotowym

  • • grupy dużego ryzyka: niedokrwistość sierpowatokrwinkowa, choroby nowotworowe, drenaż komorowo-otrzewnowy, zespoły nerwowo-skórne, koagulopatie itp

    • wiek <5 lat

    • nowe zaburzenia nastroju lub osobowości

    • niedawno przebyty uraz głowy

    • zły stan ogólny, zmniejszenie masy ciała

    • ból głowy okolicy potylicznej

    • ból wybudzający ze snu lub nasilający się po obudzeniu

    • ból nasilany przez kaszel lub zabieg Valsalvy

    • zmiana charakteru bólu u dziecka z rozpoznanym pierwotnym bólem głowy

    • towarzyszące nasilone wymioty, zwłaszcza poranne

    • zaburzenia widzenia oraz chodu

    • drgawki

• „czerwone flagi” w badaniu przedmiotowym

  • • zaburzenia świadomośc

    • objawy oponow

    • zaburzenia pola widzenia, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, nieprawidłowe ruchy gałe

    • ocznych, nieprawidłowa reakcja źrenic

    • ogniskowe ubytkowe objawy neurologiczne

    • porażenie nerwów czaszkowych

    • ataksja, nieprawidłowości chodu, zaburzenia koordynacji

    • powiększenie obwodu głowy

    • nadciśnienie tętnicze, bradykardia

Tabela 3. Definicja migreny, TTH, pierwotnego kłującego bólu głowy i piorunującego bólu głowy zgodna z ICHD-3 beta

migrena bez aury

migrena z aurą

A) ≥5 napadów bólu głowy spełniających kryteria B–D

B) napady bólu głowy trwające 2–72 h (nieleczone lub leczone nieskutecznie)

C) ból głowy spełnia ≥2 z 4 następujących cech:

• jest umiejscowiony po jednej stronie

• ma pulsujący charakter

• ma umiarkowane lub znaczne natężenie

• nasila się w czasie zwykłej aktywności fizycznej (np. chodzenie lub wchodzenie po schodach) lub zmusza do jej unikania

D) epizodom bólu głowy towarzyszy ≥1 z następujących objawów:

• nudności i/lub wymioty

• nadwrażliwość na światło i dźwięk

E) inne rozpoznanie wg ICHD-3 nie opisuje lepiej stwierdzanych zaburzeń

A) ≥2 napady bólu głowy spełniające kryteria B i C

B) ≥1 z następujących, w pełni odwracalnych objawów aury:

• zaburzenia widzenia

• zaburzenia czucia

• zaburzenia mowy i/lub języka

• zaburzenia ruchowe

• zaburzenia czynności pnia mózgu

• zaburzenia czynności siatkówki

C) ≥3 z 6 następujących cech:

• ≥1 objaw aury rozwija się stopniowo w ciągu ≥5 min

• ≥2 objawy aury następują kolejno po sobie

• każdy objaw aury trwa 5–60 min

• ≥1 objaw aury występuje jednostronnie

• ≥1 objaw aury ma charakter pozytywny (wytwórczy)

• ból głowy pojawia się w czasie aury lub w ciągu 60 min od jej ustąpienia

D) inne rozpoznanie wg ICHD-3 nie opisuje lepiej stwierdzanych zaburzeń

napięciowy ból głowy (niezbyt częsty)

A) ≥10 epizodów bólu głowy występujących śr. przez <1 dzień/mies. (<12 dni/rok), spełniających kryteria B–D

B) ból głowy utrzymuje się przez 30 min do 7 dni

C) występują ≥2 z 4 następujących cech:

• obustronne umiejscowienie

• ból uciskowy lub rozpierający (nie pulsujący)

• ból o natężeniu niewielkim do umiarkowanego

• bólu nie nasila rutynowa aktywność fizyczna, taka jak spacer czy wchodzenie po schodach

D) występują obie cechy:

• brak nudności i wymiotów

• ≤1 z wymienionych: nadwrażliwość na światło lub dźwięk

E) inne rozpoznanie wg ICHD-3 nie opisuje lepiej stwierdzanych zaburzeń

CH oraz inny trójdzielno-autonomiczny ból głowy

A) ≥5 napadów bólu głowy spełniających kryteria B–D

B) silny lub bardzo silny, jednostronny ból głowy w okolicy oczodołu, nadoczodołowej i/lub skroniowej trwający 15–180 min (nieleczony)

C) występuje ≥1 z następujących cech:

a) ≥1 z następujących objawów po tej samej stronie co ból głowy:

• przekrwienie spojówki i/lub łzawienie

• przekrwienie błony śluzowej nosa i/lub wyciek wydzieliny z nosa

• obrzęk powiek

• pocenie się czoła i twarzy

• zwężenie źrenic i/lub opadanie powiek

b) uczucie niepokoju lub pobudzenie

D) częstotliwość od 1 na 2 dni do 8 na 24 h

E) inne rozpoznanie wg ICHD-3 nie opisuje lepiej stwierdzanych zaburzeń

hemikrania napadowa (w porównaniu z CH)

A) różnice: ≥20 napadów

B) różnice: utrzymuje się 2–30 min z częstotliwością od kilku do wielu napadów w ciągu dnia

C) jak w CH

D) różnice: występuje >5 razy/24 h

E) skuteczność indometacyny w leczniczej dawkce w profilaktyce

F) inne rozpoznanie wg ICHD-3 nie opisuje lepiej stwierdzanych zaburzeń

SUNCT/SUNA (w porównaniu z CH)

A) różnice: ≥20 napadów

B) różnice: umiarkowany lub silny ból trwający 1–600 s

C) różnice: oprócz powyższych objawów występuje zaczerwienienie czoła i twarzy lub uczucie pełności w uchu

D) różnice: występuje z częstotliwością ≥1/24 h

E) jak w CH

pierwotny kłujący ból głowy

piorunujący ból głowy

A) ból pojawia się samoistnie jako pojedyncze uczucie ukłucia lub seria ukłuć spełniających kryteria B–C

B) każde ukłucie trwa maks. kilka sekund

C) występują nieregularnie: 1 lub wiele razy/24 h

D) brak objawów autonomicznych w obrębie czaszki

E) inne rozpoznanie wg ICHD-3 nie opisuje lepiej stwierdzanych zaburzeń

A) ciężki ból głowy spełniający kryteria B i C

B) ból głowy o nagłym/gwałtownym początku osiągający maksymalne natężenie w ciągu <1 min

C) utrzymuje się przez ≥5 min

D) inne rozpoznanie wg ICHD-3 nie opisuje lepiej stwierdzanych zaburzeń